Είναι γνωστή η ιδεολογική διαμάχη μεταξύ δεξιάς και αριστεράς ως προς το ποια αξία είναι πιο σημαντική: η ελευθερία ή η ισότητα; Αλλά είναι μια διαμάχη εν πολλοίς κίβδηλη, γιατί οι εν λόγω αξίες όχι μόνο δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αντιπαρατιθέμενες ή ως ιεραρχούμενες μεταξύ τους αλλά τουναντίον αποκτούν το πλήρες νόημά της και ολοκληρώνονται με την αμοιβαία συνύπαρξή τους. Η μία δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την άλλη!
Επίσης, όταν μιλάμε για ισότητα δεν αναφερόμαστε για οποιαδήποτε μορφή εξισωτισμού ή πολύ περισσότερο ισοπέδωσης. Η ισότητα είναι κοινωνική και πολιτική, ιδεολογική και κοσμοθεωρητική έννοια. Σημαίνει, εν ολίγοις, ότι η πολιτεία αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο τους πολίτες της, τους παρέχει και εξασφαλίζει τα ίδια δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες για την εξέλιξή τους και την πρόοδό τους.
Αυτό έχει ως συνέχεια την αντιμετώπιση των πολλαπλών ανισοτήτων, που γεννά το καπιταλιστικό καθεστώς, αφού το καθεστώς αυτό αναπαράγει και συσσωρεύει τον πλούτο μέσα από την εκμετάλλευση των εργαζόμενων. Όσο παραμένει αυτή η γενική δόμηση της κοινωνίας, η άσκηση της πολιτικής δεν μπορεί παρά να έχει διαμεσολαβητικό ρόλο, να αναδιανέμει τον πλούτο, έτσι ώστε οι πολίτες να έχουν δυνατότητα ανέλιξης.
Σήμερα οι ανισότητες βαθαίνουν αλλά και επεκτείνονται. Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που αναφέρουν ότι περίπου το ένα τρίτο των Ελλήνων βρίσκεται σε απειλή φτώχειας ή ήδη είναι σε φτώχεια, αποτελούν μαύρη σκιά στην κοινωνία μας. Μπορεί να μιλάει η κυβέρνηση της Ν.Δ. για ανάπτυξη με τον άλφα ή το βήτα ρυθμό ή να αναφέρεται στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών ή στην επερχόμενη ενίσχυση της οικονομίας μας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά να σιωπά ένοχα στο τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, στην σημερινή γκρίζα εικόνα της κοινωνίας που, σύμφωνα, με την ΕΛΣΤΑΤ, διαρκώς επιδεινώνεται;
Μπορούν τα επιδόματα – ψίχουλα, των προεκλογικών λαϊκισμών και φτηνών ανταγωνισμών να δίνουν καμιά λύση στο πρόβλημα των ανισοτήτων, της ακρίβειας και της ανεργίας; Φυσικά, και όχι. Γιατί πολύ απλά δεν κινούνται στην αντιμετώπιση των αιτιών της φτώχειας και των ανισοτήτων αλλά αντιθέτως στην αναπαραγωγή τους.
Ωστόσο, οφείλουμε να ορίσουμε το τι ονομάζουμε ανισότητες, γιατί η κρατούσα πολιτική ανάγνωση τους προσδίδει μόνο οικονομικό και μάλιστα χρηματικό περιεχόμενο. Όχι, οι ανισότητες αναφέρονται σε εξίσου ουσιώδη ζητήματα και δεν αφορούν μόνο ένα status απλής επιβίωσης των πολιτών. Συνδέονται με την ίδια την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και τις δημοκρατικές και ουμανιστικές αξίες και δεν μπορούν να συνδέονται με κάποια μορφή φιλανθρωπίας. Προσβάλλεται η έννοια του ανθρώπου και της ανοιχτής κοινωνίας, όταν ευρέα τμήματα του πληθυσμού βρίσκονται σε κατάσταση ανέχειας.
Η περιθωριοποίηση των πολιτών μέσω των ανισοτήτων οδηγεί στην απαξίωση της ίδιας της δημοκρατίας και του πολιτικού συστήματος. Παρατηρούμε κατ’ επανάληψη το εξής φαινόμενο. Όταν οι ανισότητες γίνονται έντονες, όταν λαϊκά στρώματα οδηγούνται στην απόλυτη φτώχεια, όταν οι άνθρωποι ζουν σε κατάσταση αθλιότητας, ή εγκαταλείπουν τη συμμετοχή τους από τα πολιτικά δρώμενα ή οδηγούνται σε αυταρχικά και φασιστικά πολιτικά μορφώματα. Το βλέπουμε πρόσφατα στη γειτονική μας Ιταλία. Μια νοσταλγός του Μουσολίνι κερδίζει τις εθνικές εκλογές!
Και απορούμε! Μα δεν είναι επιλογή τους. Είναι έκφραση της απελπισίας τους και της οργής τους.
Νιώθουν ότι το συστημικό πολιτικό σύστημα τους εξορίζει από την κοινωνία, τους πετάει έξω από ό,τι θα ονομάζαμε ανθρώπινη κατάσταση. Τι έχουν να χάσουν; Να νοιαστούν γι’ αυτούς που θα χάσουν τα πάντα αν αλλάξει το καθεστώς, γι’ αυτούς που όχι μόνο δεν τους νοιάστηκαν αλλά τους περιθωριοποίησαν;
Η δημοκρατία σήμερα δοκιμάζεται, γιατί οι δυνάμεις της αγοράς και του κεφαλαίου έχουν συγκεντρώσει το μέγιστο μέρος του πλούτου, γιατί η πολιτική όχι μόνο δεν έχει το δικό της αυτόνομο ρόλο και δεν αλληλοτροφοδοτείται με την κοινωνία, αλλά έχει υποταχθεί ή έστω αλλοτριωθεί από την οικονομική εξουσία. Ο ευρωσκεπτικισμός επωάζεται από αυτές τις αδυναμίες, ελλείψεις, αλλοιώσεις της πολιτικής και της δημοκρατίας!
Εδώ είναι η λύση. Το βάθεμα της δημοκρατίας, η ουσιαστική άσκηση του ουσιαστικού και κοινωνικού ρόλου της πολιτικής!
